In veel bedrijven vormen incidenten gerelateerd aan zwaartekracht een aanzienlijk veiligheidsrisico. Volgens de Monitor Arbeidsongevallen 2023 van de Nederlandse Arbeidsinspectie is vallen van hoogte het meest voorkomende ongevalstype, goed voor 35% van alle arbeidsongevallen.
Dé VIER grote gevaren van zwaartekracht
- Vallen van hoogte Werken op daken, steigers of ladders brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. In 2020 was 29% van alle arbeidsongevallen te wijten aan vallen van hoogte.
- Vallende objecten Onjuist opgeslagen materialen of gereedschappen kunnen leiden tot ernstige verwondingen. Slachtoffers die worden geraakt door vallende objecten bij hijswerkzaamheden hebben een relatief hoog overlijdensrisico van 7%.
- Struikelen Oneffen vloeren, losliggende kabels of obstakels verhogen het risico op struikelincidenten.
- Uitglijden Gemorste vloeistoffen of onvoldoende schoongehouden werkruimtes kunnen leiden tot gevaarlijke situaties. Meer dan 13.000 arbeidsongevallen worden jaarlijks veroorzaakt door uitglijden of struikelen.
Wat zijn de gevolgen voor werkgevers?
Ongevallen door zwaartekracht hebben niet alleen een grote impact op de slachtoffers, maar ook op jou als werkgever:
- Personeelsuitval: Langdurige afwezigheid door blessures verhoogt de werkdruk voor andere medewerkers.
- Stilstand in projecten: Incidenten leiden vaak tot vertragingen in de planning en verstoring van processen.
- Financiële schade: Denk aan kosten voor vervanging, medische zorg en mogelijke boetes bij overtreding van veiligheidsvoorschriften.
- Reputatieschade: Ongevallen kunnen het vertrouwen van klanten en werknemers in jouw bedrijf verminderen.
De (wettelijke) verantwoordelijkheid als werkgever
Als werkgever heb je niet alleen de verantwoordelijkheid, maar ook een wettelijke verplichting om Arbo-risico’s op de werkvloer te minimaliseren. Volgens de Arbowet moet je onder andere:
- Risico’s in kaart brengen: Volgens Artikel 5 van de Arbowet ben je als werkgever verplicht een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) op te stellen. Hierin moeten alle risico’s, inclusief die door zwaartekracht, worden geïdentificeerd en beoordeeld. Ook moet je een plan van aanpak opstellen om deze risico’s te beheersen.
- Passende maatregelen nemen: Artikel 3 van de Arbowet verplicht werkgevers om passende maatregelen te nemen om de gezondheid en veiligheid van werknemers te waarborgen. Dit kan onder andere inhouden dat je fysieke maatregelen neemt zoals het plaatsen van leuningen of het gebruiken van valbeveiliging.
- Voorlichting en training bieden: In Artikel 8 van de Arbowet wordt gesteld dat je als werkgever voorlichting en instructie moet geven aan je werknemers over de risico’s op de werkvloer en hoe zij veilig kunnen werken. Dit geldt ook voor werk op hoogte en het omgaan met gereedschappen.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) beschikbaar stellen: Artikel 13 van de Arbowet schrijft voor dat je als werkgever ervoor moet zorgen dat werknemers de juiste PBM’s ter beschikking krijgen om zich tegen risico’s te beschermen. Dit kan onder andere helmen, veiligheidsschoenen en valbeveiliging zijn.
Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot boetes, juridische gevolgen en reputatieschade. Maar nog belangrijker: met een goed veiligheidsbeleid bescherm je het belangrijkste kapitaal van je organisatie – je mensen.
Van wetgeving naar actie
De toolbox zwaartekracht helpt je verantwoordelijkheid praktisch in te vullen. Het helpt je om aan deze wettelijke verplichtingen te voldoen én praktische stappen te zetten voor een veiligere werkvloer. Download nu de toolbox Zwaartekracht hier.
Auteur: Linda de Vries